Stan upraw ozimych w kontekście panujących warunków pogodowych.

Stan upraw ozimych w kontekście panujących warunków pogodowych.

Warunki glebowe oraz warunki pogodowe mają olbrzymi wpływ na stan naszych upraw ozimych, gdyż te mogą wpłynąć na podwyższoną presję chorób, co prognozujemy w tym roku.

Oziminy jak przeżyto, żyto czy jęczmień ozimy wysiewane jesienią 2020 roku sprostać musiały różnicom temperatur między minus 20 ⁰C i plus 20 ⁰C. Po cieplejszym niż zwykle grudniu i pierwszej dekadzie stycznia nastąpiła nagła zmiana warunków pogodowych, która zaowocowała znacznym spadkiem temperatur. Lokalnie mróz sięgał nawet do -20 ⁰C. Następnie po krótkim ociepleniu mieliśmy znów do czynienia z minusowymi temperaturami, które trwały do połowy lutego. Po czym zaobserwowaliśmy wprost odwrotną sytuację i w ostatniej dekadzie lutego  było wyjątkowo ciepło. Temperatury były na poziomie nawet 20 ⁰C. 

W większości kraju mroźne okresy w pierwszych dwóch miesiącach 2021 poprzedzone były opadami śniegu, które zapewniły odpowiednią ochronę przed poważnymi uszkodzeniami roślin.

Dobrze rozkrzewiony jęczmień ozimy Jakubus - 16 rozkrzewień
Dobrze rozkrzewiony jęczmień ozimy JAKUBUS - 16 rozkrzewień
Łączne opady w okresie zimowym były około średniej wieloletniej. Wyjątek stanowiły północno-wschodnie i wschodnie regiony Polski. W tych miejscach ilość wody była znacząco powyżej średniej. Takie warunki atmosferyczne skutkują odpowiednim poziomem wilgotności gleby w całym kraju. Wstępne raporty terenowe wskazują na ogólnie dobre warunki upraw ozimych.

Jęczmień ozimy porażony mączniakiem
Jęczmień ozimy porażony mączniakiem
Należy pamiętać o dokrzewieniu późno posianych zbóż. W głównej mierze taka sytuacja miała miejsce w przypadku pszenicy ozimej. Dla tych plantacji stosujmy formy azotu szybciej przyswajalne dla roślin. W sytuacji gdy mamy plantację o odpowiednim poziomie rozkrzewień pierwszą dawką azotu regulujemy docelową liczbę źdźbeł kłosonośnych. Za optymalną przyjmuje się obsadę 600-800 kłosów/m2.

Jednak ciepła i mokra jesień oraz w gruncie rzeczy niezbyt mroźna zima doprowadziła do zwiększonej presji chorób grzybowych. Większe nasilenie można zaobserwować na plantacjach sianych terminowo, które wytworzyły większą biomasę. Istnieje bardzo duża presja mączniaka prawdziwego na wszystkich zbożach zwłaszcza tych dobrze rozkrzewionych i o zbyt dużej obsadzie roślin/m2. Warunki atmosferyczne, które mieliśmy zimą bardzo wpłynęły na presję pleśni śniegowej zbóż i traw zwłaszcza na regionach z długo zalegającą warstwą śniegu.

Admont i inna odmiana po ustąpieniu śniegu
ADMONT i inna odmiana po ustąpieniu śniegu
Były i cały czas są odpowiednie warunki do występowania i rozwoju pałecznicy zbóż i traw. Choroba ta wywołana jest poprzez grzyby z rodzaju Typhula czyli Typhula incarnata, Typhula ishikariensis oraz Typhula phacorrhiza. Jest ona bardzo groźna, gdyż rozwija się w temperaturach od 0 do 10⁰C i cały czas są problemy z jej zidentyfikowaniem. Jeśli zauważymy rośliny, które robią się żółte, mniejsze, nie wykazują się wigorem wiosennym, należy taką roślinę wyrwać i poszukać brązowo-pomarańczowych form przetrwalnikowych zwanych sklerocjami. Przyjmują one formy kuliste ok. 0,5mm i znajdują się na łodydze oraz liściach. Ze względu na podobieństwo dość często jest mylona z ziarenkami piasku. Pałecznica może również powodować objawy takie jak pleśń śniegowa, na skutek czego roślina pokrywa się biało-szarą grzybnią.
Pałecznica w pszenżycie ozimym.
Pałecznica w pszenżycie ozimym.

Nie należy zapominać również o rdzach żółtej i brunatnej. Kolejnym zagrożeniem jest septorioza liści, która miejscami zaatakowała już jesienią. Korzystną sytuacją dla jej rozwoju jest wzrost temperatury.

W kontekście wyżej wymienionych problemów związanych z chorobami roślin należy przyglądać się swoim plantacją minimum raz w tygodniu, ponieważ presja chorób w tym roku będzie duża.

W zestawieniu poniżej odmiany o najwyższym poziomie odporności na najważniejsze gospodarczo choroby:

Odmiany zbóż ozimych 2020

Gatunek

Pszenica ozima

Pszenżyto

Jęczmień ozimy

Pleśń śniegowa

ADMONT, ASKABAN

TADEUS, SU LIBORIUS

JAKUBUS

Pałecznica zbóż i traw

b.d

b.d

ZITA

Mączniak prawdziwy

PATRAS, ROTAX

TADEUS

ZITA, JAKUBUS

Rdza brunatna

ADMONT

TADEUS

Rdza żółta

SU Mangold, SU TARROCA, Lemmy

SU LIBORIUS

Septorioza liści

SU Mangold, ARCHITEKT

SU LIBORIUS

Fuzarioza kłosów

ADMONT, EXPO, ASKABAN

SU LIBORIUS

Źródło: Na podstawie obserwacji hodowlanych i danych COBORU

Septorioza liści
Septorioza liści